Ağız ve Gırtlak Kanseri ile HPV İlişkisi

Genellikle büyük çoğunluğunun erken belirti gösterdiği baş ve boyun kanserleri, erken tanı ile birlikte tedavi edilebilen kanser türleri arasında yer alır. Ağız, yutak, dudaklar, diş eti, dil ve damak gibi baş ve boyun arasındaki bölgede görülen kanser hücreleri, daha önceden büyük oranla alkol ve sigara tüketimi gibi dış etkenlere bağlı görülse de günümüzde kansere en çok neden olan etkenin HPV Virüsü olduğu saptanmıştır. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında yer alan Human Papilloma Virüsü (İnsan Siğil Virüsü), günümüzün en yaygın virüs türlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Genital, vajinal ve oral yolla bulaşan HPV Virüsü’nün bilinen 200’den fazla tipi vardır. Bu virüs tiplerinin bazıları çoğunlukla genital siğillere neden olurken, HPV-16 ve HPV-18 gibi yüksek riskli türlerinin, rahim ağzı (serviks) kanseri, ağız ve gırtlak kanserlerinde temel etken olduğu görülmüştür. Bu nedenle toplumun HPV ile ilgili bilinçlendirilmesi, sayısı giderek artan HPV bağlantılı kanserlerin önüne geçmek adına oldukça önemlidir.

Baş ve Boyun Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Baş ve boyun kanserleri erken evrede belirti verebilen kanser türlerinden biridir. Genellikle ağız içi, damak ve diş etleri bölgesinde fiziksel belirtiler ile ortaya çıkan kanser, doğru zamanda tanı ve tedavi ile birlikte atlatılabilen hastalıklar arasında yer alır. Baş ve boyun kanserlerinin birçok farklı türü bulunur. Boğazın üst bölümünde ortaya çıkanları Nazofarenks, burun ve yüz kemiği çevresinde bulunanlar Paranazal Sinüs, boğazın alt bölümünde yer alanlar Hipofarinks ve burnun geri kısmında ve ağız içerisinde yer alan kanserlere ise Orofarenks kanserleri adı verilir.

Baş ve Boyun Kanserinde Görülen Belirtiler

• Ağız içinde, damakta ya da dilde geçmeyen kronik yaralar
• Boyun ve başın herhangi bir bölgesinde şişlik (bu şişlikler genellikle büyüme gösterir ve ağrısız seyreder)
• Ağız şişlikleri ve yaralar nedeni ile yutkunmada ve çiğnemede zorluk
• Ses düzeyinde devam eden değişiklik ve kısıklık
• Nefes alırken ya da konuşurken güçlük geçme
• Kulak bölgesinde ağrı, sancı ya da çınlama hissi baş ve boyun kanserinin yaygın belirtileri arasındadır.

Baş ve Boyun Kanseri İçin Risk Faktörleri Nelerdir?

Baş ve Boyun kanserlerinin temel riskleri arasında tütün ve alkol tüketimi en yaygın bilinen risk faktörleri arasında yer alır. Sigara içme, tütün çiğneme alışkanlıkları ve alkol, baş ve boyun kanserleri gelişiminde en sık rastlanan etkenlerdendir. Özellikle de hem alkol tüketen hem de sigara kullanan bireyler bu risk oranı daha da yüksektir. Ancak son yıllarda baş ve boyun kanserlerinin gelişimine neden olan bir diğer etkinin, günümüzün en sık görülen cinsel yolla bulaşan hastalıklarından Human Papilloma Virüsü’nün yüksek oranda etkili olduğu görülmüştür.

HPV Virüsü’nün en çok yol açtığı baş ve boyun kanser türü ise Orofarinks olarak da bilinen ağız ve yutak kanseridir. Son yıllarda baş ve boyun kanserinde HPV Virüsü’nün daha fazla rastlanmasının nedenleri arasında, HPV Virüsü’nün yüksek riskli tiplerinde yaşanan artış gösterilir. Baş ve boyun kanserine, daha düşük oranlarda olsa da ağız içi hijyeninin düzgün olmaması, EBV yani Epstein Barr Virüsü ve radyasyon maruziyeti gibi etkenler yol açabilmektedir.

Baş ve Boyun Kanserlerine HPV Sebep Olur mu?

Baş ve boyun kanserleri geçmiş yıllarda daha çok alkol ve tütün kullanımı ile doğrudan bağdaştırılsa da günümüzde yapılan kapsamlı araştırmalar ve çalışmalar sonucunda, Human Papilloma Virüsü’nün kansere yüksek oranda etki ettiği görülmüştür. Baş ve boyun kanserlerinin tütün ve alkol tüketimi ile oluşabildiği doğrudur. Ancak günümüzde yaygınlaşan ve cinsel yolla bulaşan virüs türlerinden biri olan HPV Virüsü, özellikle de Batı ülkelerinde baş ve boyun kanserlerinin en önemli etkenlerinden biri haline gelmiştir.

Kanser riskini arttıran en büyük etkenler arasında hem alkol ve tütün tüketimi hem de Human Papilloma Virüsü’nün varlığı kabul edilmektedir. Bu nedenle HPV Virüsü’ne karşı aşılanma, virüsün neden olduğu diğer birçok kanser türünde (Serviks kanseri) olduğu gibi, kanserden korunmak için oldukça önemlidir.

Baş ve Boyun Kanserlerinde HPV Görülme Sıklığı Ne Kadardır?

Son yıllarda Avrupa ülkelerinde yapılan araştırmalarda, baş ve boyun kanserlerindeki alkol ve tütün kullanımının etkisi stabil kalırken, HPV Virüsü ile ilişkili baş ve boyun kanserlerinde ciddi oranlarda artış yaşanmıştır. Bunun en büyük nedeninin hem kadın hem de erkeklerde oral seks oranındaki artış olduğu görülmüştür. Ancak ülkemizde hala baş ve boyun kanserleri yüksek oranda alkol ve tütün kullanımı ile ilişkilendirilir. Baş ve boyun kanseri teşhisi konulan hastaların kanserli hücre biyopsisinde %23 ile %35 oranında HPV Virüsü’ne rastlanmıştır.

HPV bağlantılı kanserler yüksek oranda Orofarenks yani ağız ve gırtlak kanserlerinden oluşur. Orofarengeal kansere neden HPV Virüs tiplerinde en çok karşılaşılan tür, Human Papilloma Virüsü’nün en riskli tiplerinden olan HPV-16 virüsüdür. Ortalama 40 ile 60 yaş arasında ortaya çıkan HPV bağlantılı baş ve boyun kanserlerinin, ilerleyen yıllarda 3 kat artacağı tahmin edilmektedir.

Oral HPV Enfeksiyonu Nasıl Oluşur?

Cinsel yolla bulaşan virüs türlerinden biri olan Human Papilloma Virüsü, rahim ağzı kanseri ve ağız ve gırtlak kanserlerinin de en önemli etkenlerinden biri olarak kabul edilir. HPV enfeksiyonu genital, anal ve oral yolla bulaşan bir hastalık olduğu için genellikle aktif cinsel yaşamı olan ve çoklu partnere sahip kişilerde görülür. Ancak son yıllarda yapılan araştırmalarda, ağız kanserine neden olan HPV Virüsü’nün yüksek oranda oral seks ile bulaştığı görülmüştür.

Human Papilloma Virüsü taşıyıcısı olan partner ile oral seks yapan birey, yine oral yoldan virüs ile enfekte olur. Genellikle ağız içinde kondilom adı verilen siğiller ve yaralar ile kendini belli eden HPV enfeksiyonu, erkeklerde kadınlardan daha sık görülmektedir. Ağız ve gırtlak kanserine yol açan HPV Virüsü’nün oral yol ile en çok bulaşan tipi, yüksek kanser riski de taşıyan HPV-16 virüsüdür.

Ağız ve Gırtlakta HPV Enfeksiyonunda Erken Tanı ve Korunma için Neler Yapılabilir?

Ağız ve gırtlakta ortaya çıkan HPV enfeksiyonu alanında yapılan çalışmalar konusunda araştırmalar devam ettiği için oral enfeksiyondan korunma ile ilgili net bilgiler bulunmamaktadır. Ancak ağız ve gırtlak kanserine neden olan yüksek riskli HPV-16 virüsü yüksek oranda oral seks ile bulaşır. Bu nedenle enfeksiyondan korunmak için oral seksten uzak durmak gerekir. Ancak günümüz toplumlarında oral seks oranı her geçen gün daha da arttığı için bu önlem korunma için çok etkili olmayacaktır.

Oral HPV enfeksiyonundan korunmak için en önemli yöntem, yine HPV Virüsü ile ilişkili diğer kanser türlerinde de olduğu gibi HPV aşısı ile aşılanmaktır. HPV aşısı için aktif cinsel yaşam öncesi uygun görülse de doktor kontrolünde ve onayında, henüz virüs ile enfekte olmamış kişilere de uygulanabilmektedir. Ağız ve gırtlakta ortaya çıkan HPV enfeksiyonunun erken tanısı için ağız hijyenine önem göstermek ve düzenli muayene olmak oldukça önemlidir.

Ağız ve Gırtlak dışında Baş ve Boyun Kanserlerinde HPV’nin Rolü Var mıdır?

HPV Virüsü’nün neden olduğu en yaygın kanser türleri arasında ağız ve gırtlak kanseri yer alsa da bu kanser dışındaki baş ve boyun kanserlerinde de Human Papilloma Virüsü’ne rastlanmıştır. Ancak bu kanser hücreleri ağız ve burun grubundan, sinüs ve gırtlak altında yer alan bölgeden kaynaklanır.

Ağız ve gırtlak dışı kanser hücrelerinde HPV Virüsü ile ilgili araştırma ve çalışmalar yeni yeni yapılsa da hücrelerin anormalleşmesine neden olan etkenin Human Papilloma Virüsü’nün yüksek riskli tipleri olduğu ortaya çıkarılmıştır. Ancak tümör hücrelerinin kanserleşme sonrasındaki seyri ve tedavisi hakkında yapılan çalışmalar, günümüz için henüz yetersiz olarak kabul edilir.

Oral HPV Enfeksiyonunun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Human Papilloma Virüsü’nün en sık bulaşma yollarından birisi oral yoldur. Genellikle oral seks sırasında bulaştığı bilinen HPV Virüsü, boğaz kanserlerinin %35’inde, ağız kanserlerinin ise %25’inde bağlantılı olarak görülür. Oral yol ile bulaşan İnsan Siğil Virüsü (HPV) tıpkı genital bölge ve çevresinde ortaya çıkan deri lezyonlarında olduğu gibi ağız içerisinde ya da çevresinde de siğil oluşumlarına yol açar. Lezyonların oluşumu genital bölgede aynı şekilde olduğu için enfeksiyonun ve siğillerin tedavisi de aynı yöntem ile tedavi edilir.

Oral HPV enfeksiyonu şüphesi ile doktora başvuran ya da rutin kontrollerinde ağız içerisinde siğil lezyonlarının görüldüğü hastada ilk olarak virüsün hangi tipe ait olduğunu anlamak için HPV Tarama Testi yapılır. Virüsün türü öğrenildikten sonra siğiller, genital bölgede tedavi edildiği gibi doktorun uygun gördüğü medikal ya da cerrahi yöntemlerle tedavi edilir. HPV Virüsü ağız ve gırtlak kanserine yol açabildiği için uzman bir Kulak Burun Boğaz doktoru tarafından kontrol edilmesi gerekir.

Baş ve Boyun Kanserinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Son yıllarda sayısı giderek artan kanser türlerinden baş ve boyun kanserleri, erken tanı ve doğru tedavi ile birlikte atlatılabilen kanserler arasında yer alır. Birçok farklı türü bulunan baş ve boyun kanserlerinin HPV Virüsü ile en çok ilişkili olan türünün ağız ve gırtlak kanseri olduğu görülmüştür. Genellikle ağız ya da içerisinde ortaya çıkan fiziksel belirtileri ile kendini belli eden kanser, her bireyde farklı bir şekilde seyir edebilmektedir. Bu nedenle hastalığın tedavisi de kişiye özel olarak planlanır. Tedavi planının seçiminde, kanserin hangi evrede olduğu, hastanın sağlık durumu, yaşı gibi dış faktörler göz önünde bulundurulur.

• Cerrahi Yöntem: Baş ve boyun kanserlerinden genellikle ilk tercih cerrahi müdahaleden yana olur. Ancak cerrahi müdahale daha çok kanserin ilk evrelerinde, çok fazla yayılmadığı durumlarda tercih edilir.
• Radyoterapi: Cerrahi müdahalenin yetersiz kalacağı ya da uygulanamayacağı durumlarda radyoterapi yani ışın tedavisi tercih edilir. Bazı hastalarda iki- üç tedavi yöntemi bir arada yürütülebilir.
• Kemoterapi: Kanser tedavilerinde yaygın olarak kullanılan kemoterapi, baş ve boyun kanserinde genellikle radyoterapi ile birlikte uygulanır.
• İmmünoterapi: Kanserin bütün türlerinde olduğu gibi baş ve boyun kanserinde de kanser hücreleri protein salgılayarak bağışıklık sisteminin öldürücü etkisinden korunmayı başarır. Bu da zaman içerisinde kanser hücrelerinin çoğalmasına yol açar. Bu nedenle diğer tedavi yöntemlerine ek olarak, İmmünoterapi sistemi ile kanser hastalarının bağışıklık sistemi güçlendirilerek kanser hücreleri ile savaşması sağlanır.